Theo thống kê tỷ lệ vô sinh hiếm muộn tại Việt Nam đang ngày càng tăng cao, trong đó tỷ lệ vô sinh thứ phát (đã từng sinh con hoặc mang thai) chiếm tới hơn một nửa. Vậy nguyên nhân vô sinh thứ phát đến đâu, vô sinh thứ phát có chữa được không, phương pháp dự phòng thế nào, tất cả sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Vô sinh thứ phát là gì?
Vô sinh thứ phát là hiện tượng xảy ra ở các cặp đôi đã có con, hoặc đã từng mang thai (kể cả thai bị sảy) nhưng lại không thể thụ thai được nữa mặc dù vẫn quan hệ bình thường và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào trong vòng 1 năm. Tại Việt Nam, vô sinh thứ phát chiếm khoảng 3,8% trong số 7,7% các cặp đôi bị vô sinh hiếm muộn. Tỷ lệ này đang gia tăng khoảng 15 – 20% so với những năm trước và có xu hướng trẻ hóa. Đây quả thực là một con số đáng báo động.
Nhiều cặp đôi nghĩ rằng đã sinh được con rồi, có nghĩa là mọi thứ đều ổn, nên khá chủ quan về việc chăm sóc sức khỏe sinh sản. Đó là lý do tại sao mà các cặp vợ chồng đều cảm thấy vô cùng bất ngờ khi phát hiện ra mình bị vô sinh thứ phát.
Trên thực tế, vô sinh thứ phát ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý, và sức khỏe của các cặp vợ chồng. Khi không thể tiếp tục mang thai được nữa, các cặp đôi bắt đầu nghi ngờ lẫn nhau. Vậy đâu là nguyên nhân chính gây ra tình trạng vô sinh thứ phát?
2. Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát
Theo nghiên cứu của các chuyên gia, vô sinh thứ phát không tự nhiên xảy ra, mà nó xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
2.1 Nguyên nhân vô sinh thứ phát ở nữ giới
Những nguyên nhân chính gây ra tình trạng vô sinh thứ phát ở nữ giới là:
- Một số biến chứng gây tổn thương đến cổ tử cung, như nạo phá thai, sảy thai, hoặc tổn thương cổ tử cung sau khi sinh. Những biến chứng này sẽ làm thay đổi cấu trúc của cổ tử cung, làm giảm lượng chất nhầy, khiến việc di chuyển của tinh trùng gặp nhiều khó khăn hơn, làm giả khả năng sống sót của tinh trùng và khả năng làm tổ của phôi trong tử cung
- Mắc các căn bệnh viêm nhiễm liên quan đến tử cung và ống dẫn trứng, như: viêm cổ tử cung, u xơ tử cung, dị dạng tử cung, viêm ống dẫn trứng, nhiễm trùng đường sinh dục, viêm vùng chậu,… Những căn bệnh này khiến trứng bị dị tật, không đủ kích thước hoặc khó rụng
- Mắc một số bệnh lý như: buồng trứng đa nang, suy buồng trứng sớm,…
- Rối loạn yếu tố tâm lý, căng thẳng kéo dài, tập thể dục quá sức,… sẽ khiến chu kỳ rụng trứng bị rối loạn
- Tuổi tác: Phụ nữ càng lớn tuổi thì khả năng sinh sản cũng giảm dần, bởi vì tuổi càng cao thì số lượng và chất lượng trứng càng giảm. Đó là lý do tại sao mà phụ nữ từ 35 tuổi trở lên sẽ khó thụ thai hơn
- Sử dụng thuốc tránh thai trong một khoảng thời gian dài sẽ gây ức chế buồng trứng, phóng noãn, khiến việc thụ thai trở nên khó khăn hơn
- Đặt vòng tránh thai quá lâu sẽ dẫn đến bệnh viêm nhiễm phụ khoa
- Chỉ số AMH (hormone sản xuất bởi các tế bào của nang buồng trứng) suy giảm sau lần sinh con đầu tiên
2.2 Nguyên nhân vô sinh thứ phát ở nam giới
Nguyên nhân chính gây vô sinh thứ phát ở nam giới thường là:
- Rối loạn xuất tinh
- Xuất tinh ngược dòng
- Viêm teo tinh hoàn
- Nhiễm trùng đường sinh dục
- Suy sinh dục nam
- Rối loạn cương dương
- Các dị tật ở cơ quan sinh dục như không có ống dẫn tinh, tinh hoàn ẩn, tắc ống dẫn tinh,…
- Làm việc trong môi trường hóa chất độc hại
- Căng thẳng kéo dài
- Thường uống rượu bia, hút thuốc lá
- Cân nặng
- Tuổi tác
3. Vô sinh thứ phát có chữa được không?
Vô sinh thứ phát có chữa được không là thắc mắc của rất cặp đôi. Thực tế cho thấy vô sinh thứ phát có thể chữa được, thời gian điều trị ngắn hay dài sẽ phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng cụ thể của từng trường hợp. Sau khi thăm khám, các bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất với từng người bệnh.
- Điều trị bằng thuốc: tùy vào từng tình trạng và mức độ nặng nhẹ của bệnh vô sinh thứ phát, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ tư vấn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học, giúp việc thụ thai của các cặp đôi trở nên dễ dàng hơn.
- Phẫu thuật: với những trường hợp cơ quan sinh dục bị biến dạng, thì bác sĩ sẽ thực hiện phương pháp phẫu thuật để điều chỉnh và đưa cấu trúc cơ quan sinh sản trở về trạng thái bình thường.
- Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm IVF: với những cặp đôi đã thử nhiều cách, nhưng vẫn chưa thụ thai thành công, hoặc chưa tìm ra nguyên nhân chính gây vô sinh thứ phát là gì, thì bác sĩ sẽ tư vấn nên thụ tinh trong ống nghiệm. Theo đó, các bác sĩ sẽ cho trứng và tinh trùng thụ tinh ở trong ống nghiệm, rồi nuôi dưỡng từ 2 – 3 ngày. Kế tiếp, các bác sĩ sẽ đưa phôi vào bên trong tử cung của người vợ.
4. Cách điều trị vô sinh thứ phát hiệu quả
Có rất nhiều cách điều trị vô sinh thứ phát hiệu quả và mỗi một cách lại được áp dụng trong trường hợp cụ thể khác nhau. Một số phương pháp điều trị vô sinh thứ phát hiệu quả nhất là:
- Dùng các loại thuốc điều trị bệnh suy giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới và hỗ trợ buồng trứng đa nang ở nữ giới
- Phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới, gỡ dính buồng tử cung, thăm dò mổ thông vòi tử cung ở nữ giới
- Phương pháp hỗ trợ sinh sản như IVF, IUI,…
Trong số những phương pháp điều trị này, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) được đánh giá là cho kết quả cao nhất. Tuy nhiên, chi phí thực hiện IVF khá đắt đỏ nên khiến nhiều cặp vợ chồng gặp khó khăn về kinh tế khi thực hiện.