Vô sinh nguyên phát là một thuật ngữ y khoa chỉ trạng thái không thể thụ thai sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên mà không sử dụng biện pháp tránh thai. Vô sinh nguyên phát có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả ở nam giới và nữ giới. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về các nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị vô sinh nguyên phát.
Nguyên nhân vô sinh nguyên phát
Nguyên nhân vô sinh nguyên phát có thể được chia thành hai loại: nguyên nhân ở nam giới và nguyên nhân ở nữ giới.
Nguyên nhân ở nam giới
Nguyên nhân vô sinh nguyên phát ở nam giới có thể liên quan đến các vấn đề sau:
- Sản xuất tinh trùng: Số lượng, chất lượng và cấu trúc của tinh trùng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như tuổi tác, căng thẳng, chế độ ăn uống, thuốc lá, rượu, ma túy, nhiễm trùng, nhiệt độ, bệnh lý di truyền, hoóc-môn hay tia xạ.
- Tinh trùng di động kém: Tinh trùng có thể bị cản trở khi di chuyển từ tinh hoàn đến dương vật do các yếu tố như dị tật bẩm sinh, viêm nhiễm, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm hay xuất tinh ngược.
- Tương tác tinh trùng – trứng: Tinh trùng có thể không thể gặp gỡ hay thụ tinh được trứng do các yếu tố như kháng thể tự miễn, rối loạn miễn dịch hay sự không tương thích giữa hai bên.
Nguyên nhân ở nữ giới
Nguyên nhân vô sinh nguyên phát ở nữ giới có thể liên quan đến các vấn đề sau:
- Rụng trứng: Quá trình rụng trứng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như tuổi tác, căng thẳng, chế độ ăn uống, thuốc lá, rượu, ma túy, nhiễm trùng, bệnh lý di truyền, hoóc-môn hay tia xạ.
- Tương tác trứng – tinh trùng: Trứng có thể không thể gặp gỡ hay thụ tinh được tinh trùng do các yếu tố như kháng thể tự miễn, rối loạn miễn dịch hay sự không tương thích giữa hai bên.
- Nidation: Quá trình phôi thai gắn vào tử cung có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như dị tật bẩm sinh, viêm nhiễm, polyp, miễn dịch hay sự không tương thích giữa mẹ và thai.
Triệu chứng vô sinh nguyên phát
Triệu chứng vô sinh nguyên phát có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Tuy nhiên, triệu chứng chung nhất là không thể mang thai sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên mà không sử dụng biện pháp tránh thai. Ngoài ra, một số triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Ở nam giới: Giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, xuất tinh ngược, đau hay sưng ở tinh hoàn, tiết dịch khỏi dương vật hay sự thay đổi ở lông mọc trên cơ thể.
-
Triệu chứng vô sinh nguyên phát ở nam giới
- Ở nữ giới: Chu kỳ kinh nguyệt bất thường, đau hay chảy máu bất thường ở âm đạo, khó chịu khi quan hệ tình dục, sự thay đổi ở lông mọc trên cơ thể hay sự xuất hiện của sữa ở vú mà không mang thai.
Cách chẩn đoán vô sinh nguyên phát
Cách chẩn đoán vô sinh nguyên phát có thể bao gồm các bước sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử sức khỏe, quan hệ tình dục, thuốc hay chất gây nghiện của cả hai bên. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các bộ phận sinh dục của cả hai bên để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp đánh giá các chỉ số hoóc-môn, miễn dịch hay di truyền liên quan đến vô sinh nguyên phát.
- Xét nghiệm tinh trùng: Xét nghiệm tinh trùng có thể giúp đánh giá số lượng, chất lượng và cấu trúc của tinh trùng của nam giới.
- Siêu âm: Siêu âm có thể giúp kiểm tra các bộ phận sinh dục bên trong của nữ giới, như buồng trứng, ống dẫn trứng và tử cung.
- Chụp X-quang: Chụp X-quang có thể giúp kiểm tra các khối u hay polyp trong tử cung hay ống dẫn trứng của nữ giới.
- Nội soi: Nội soi có thể giúp kiểm tra các vấn đề như viêm nhiễm, u nang buồng trứng hay dính liền trong buồng trứng hay ống dẫn trứng của nữ giới.
Cách điều trị vô sinh nguyên phát
Cách điều trị vô sinh nguyên phát có thể phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra, tuổi tác, thời gian bị vô sinh và mong muốn của cặp đôi. Có hai loại điều trị chính là điều trị y tế và điều trị hỗ trợ sinh sản.
Điều trị vô sinh nguyên phát có thể bao gồm các biện pháp sau:
- Thuốc: Thuốc có thể giúp kích thích rụng trứng, cải thiện chất lượng tinh trùng, điều chỉnh hoóc-môn hay giảm viêm nhiễm. Ví dụ như clomiphene, letrozole, gonadotropins, metformin, bromocriptine hay doxycycline.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể giúp khắc phục các vấn đề như u nang buồng trứng, polyp, dính liền, tắc nghẽn ống dẫn trứng hay tinh hoàn chưa hạ. Ví dụ như laparoscopy, hysteroscopy, tubal ligation reversal hay varicocelectomy.
- Điều trị hỗ trợ sinh sản: Điều trị hỗ trợ sinh sản là các biện pháp giúp tăng khả năng thụ thai bằng cách can thiệp vào quá trình gặp gỡ và thụ tinh của tinh trùng và trứng. Ví dụ như:
- Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Là quá trình lấy trứng từ buồng trứng của nữ giới và thụ tinh với tinh trùng của nam giới trong phòng thí nghiệm. Sau đó, phôi thai được chuyển vào tử cung của nữ giới để tiến hành thai kỳ
- Thụ tinh trong tử cung (IUI): Là quá trình tiêm tinh trùng đã được xử lý vào tử cung của nữ giới vào thời điểm rụng trứng để thúc đẩy quá trình thụ tinh.
Phương pháp IVF IUI
Đây là một số cách điều trị vô sinh nguyên phát phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để có được lựa chọn điều trị phù hợp nhất với tình trạng và mong muốn của bạn. Chúc bạn sớm có được niềm vui làm cha mẹ.
