Tinh trùng dị dạng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Đây là tình trạng một số tinh trùng có hình thái bất thường, khác với tinh trùng bình thường. Tinh trùng dị dạng có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, xâm nhập và thụ tinh với trứng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và điều trị tinh trùng dị dạng.
Tinh trùng dị dạng là gì ?
Tinh trùng dị dạng là tình trạng cấu trúc của tinh trùng có sự bất thường, không giống như những tinh trùng khỏe mạnh bình thường. Tinh trùng dị dạng thường tồn tại cùng tinh trùng khỏe mạnh trong tinh dịch. Tinh trùng dị dạng có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh và sinh sản của nam giới
Các loại tinh trùng bất thường phổ biến hiện nay :
- Tinh trùng di động kém:Những con tinh trùng bình thường sẽ di chuyển theo đường thẳng hoặc hình vòng tròn. Nhưng có lý do nào đó, tinh trùng di động kém hoặc di chuyển không bình thường. Với những tinh trùng di động kém theo đó lượng tinh trùng cũng sẽ rất thấp.
- Quái tinh: Là tinh trùng có đầu kỳ lạ, có thêm đầu hoặc thêm đuôi. Khi hình thái tinh trùng bất thường thì khả năng di chuyển cũng sẽ kém đi.
- Thiểu nhược quái tinh ( OAT ): Là các thông số của tinh trùng gồm số lượng, khả năng di chuyển và hình dạng đều bất thường. OAT có 3 thể là nhẹ, trung bình và nặng. Tùy vào mức độ người bệnh gặp phải mà bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị.
- Tinh trùng hoại tử:Là khi tất cả tinh trùng đều bị chết. Nguyên nhân gây ra tình trạng này chưa xác định được.
Hình thái tinh trùng
Nguyên nhân của tinh trùng dị dạng
Có nhiều yếu tố có thể gây ra tinh trùng dị dạng, bao gồm:
- Di truyền: Một số bệnh di truyền như hội chứng Klinefelter, xơ nang hoặc bất thường nhiễm sắc thể có thể ảnh hưởng đến hình thái của tinh trùng.
- Tuổi tác :Tuổi tác không chỉ là yếu tố ảnh hưởng tới số lượng và chất lượng tinh trùng mà ngày càng tăng trở thành nguyên nhân khiến cho số lượng tinh trùng bị dị dạng tăng lên,suy giảm chất lượng tinh trùng. Đặc biệt, ở nam giới ≥40 tuổi, mắc các bệnh về thần kinh hoặc tâm lý sẽ ảnh hưởng xấu tới khả năng thụ tinh.
- Nhiễm trùng: Các vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể gây viêm nhiễm ở đường tiết niệu, tinh hoàn, mào tinh hoàn hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục làm tắc ống dẫn tinh, lao mào tinh hoàn… đều gây ảnh hưởng tới số lượng, chất lượng và hình thái tinh trùng.
- Nhiệt độ: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp có thể làm tổn thương các tế bào sản xuất tinh trùng. Ví dụ, mặc quần lót quá chật, xông hơi nước nóng, sử dụng laptop trên đùi hoặc sống ở vùng khí hậu nóng bức có thể làm tăng nhiệt độ của bìu và ảnh hưởng đến hình dạng của tinh trùng.
- Hóa chất: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, xêzi, khói thuốc lá hoặc rượu có thể gây biến đổi nhiễm sắc thể và làm biến dạng tinh trùng.
- Nội tiết tố: Một số rối loạn nội tiết tố như tiểu đường, suy giáp hoặc rối loạn prolactin có thể làm giảm sản xuất hoặc chức năng của tinh trùng.
- Dinh dưỡng: Thiếu hụt vitamin, khoáng chất hoặc chất chống oxy hóa có thể làm giảm khả năng bảo vệ và phục hồi của các tế bào tinh trùng. Một số chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe tinh trùng bao gồm vitamin C, E, B12, kẽm, selen và folate.
- Lối sống: Một số thói quen xấu như stress, thiếu ngủ, lạm dụng cafein hoặc các chất kích thích độc hại có thể làm suy giảm chất lượng của tinh dịch và tinh trùng.
Cách điều trị tinh trùng dị dạng
Cách điều trị cho tinh trùng dị dạng phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Một số cách điều trị có thể được áp dụng như sau:
- Điều trị nội tiết tố: Nếu rối loạn nội tiết tố là nguyên nhân của tinh trùng dị dạng, nam giới có thể được kê đơn thuốc để cân bằng lại hormone. Ví dụ, nam giới có prolactin cao có thể được kê thuốc dopamine để giảm prolactin và cải thiện chất lượng của tinh trùng.
- Điều trị nhiễm trùng: Nếu nhiễm trùng là nguyên nhân của tinh trùng dị dạng, nam giới có thể được kê kháng sinh hoặc thuốc chống viêm để khử khuẩn và làm giảm viêm nhiễm. Ví dụ, nam giới có viêm mào tinh hoàn có thể được kê thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để làm giảm sưng và đau.
- Thay đổi lối sống sinh hoạt bằng việc bỏ hút thuốc, hạn chế dùng rượu bia, tập thể dục đều đặn, không thức muộn, tránh áp lực căng thẳng,…
- Phẫu thuật nếu được chỉ định.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản như Thụ tinh ống nghiệm (IVF) , Thụ tinh nhân tạo(IUI), ICSI (Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn) để có con khi bị mắc tinh trùng dị dạng. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nam khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời và hiệu quả nhất. Chúc bạn sớm có được sức khỏe và hạnh phúc.
